Là cha mẹ, thật tự nhiên khi bạn tự hỏi liệu con mình có đang phát triển bình thường như những đứa trẻ khác không. Trong những năm tháng đầu đời của con, bạn sẽ có vô số thắc mắc như: "Khi nào con mới bắt đầu nói?", "Tại sao con chưa biết xếp khối hình?". Hãy yên tâm, vì đây là điều mà tất cả các bậc phụ huynh đều trải qua.

MỐC PHÁT TRIỂN LÀ GÌ?

Trong khi tăng trưởng chủ yếu liên quan đến thể chất, thì phát triển lại bao gồm khả năng thực hiện các kỹ năng phức tạp hơn. Phụ huynh có thể quan sát sự phát triển của con qua cách trẻ học hỏi, nói chuyện, vận động và cư xử. Những kỹ năng này thường theo từng độ tuổi cụ thể và được gọi là các mốc phát triển. Đây là cơ sở để theo dõi và đánh giá sự phát triển của trẻ.

TRẺ CHẬM PHÁT TRIỂN LÀ GÌ?

Nếu trẻ đạt được các mốc phát triển đúng độ tuổi, điều đó cho thấy sự phát triển bình thường. Ngược lại, nếu trẻ đạt được sớm hơn, có thể con đang phát triển vượt trội hơn so với các bạn cùng trang lứa.

Tuy nhiên, đôi khi trẻ có thể chậm hơn một chút – điều này là bình thường. Mỗi đứa trẻ có tốc độ phát triển riêng. Điều quan trọng là đảm bảo trẻ không bị chậm quá nhiều so với các bạn cùng lứa tuổi. Không đạt được các mốc phát triển đúng thời điểm có thể là dấu hiệu đầu tiên của chậm phát triển.

Tại Raffles Medical, các chuyên gia nhi khoa sử dụng sàng lọc phát triển để đánh giá xem trẻ có đang học các kỹ năng cơ bản đúng với độ tuổi hay không. Trong buổi kiểm tra, bác sĩ có thể đặt câu hỏi, trò chuyện hoặc chơi với trẻ để đánh giá sự phát triển và quyết định xem có cần can thiệp hoặc điều trị hay không.

CÁC LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN QUAN TRỌNG

Các mốc phát triển chủ yếu thuộc các lĩnh vực sau:

• Vận động: Gồm kỹ năng vận động thô (ngồi, bò, đi) và vận động tinh (cầm nắm đồ vật, sử dụng muỗng).
• Nhận thức: Học hỏi, tư duy, và giải quyết vấn đề (nhận biết màu sắc, ghép hình).
• Cảm xúc - xã hội: Nhận diện cảm xúc của bản thân và người khác (thể hiện sự đồng cảm, chơi cùng bạn bè).
• Giao tiếp - ngôn ngữ: Cả giao tiếp bằng lời nói (học nói, hát) và phi ngôn ngữ (cử chỉ, biểu cảm).

CÁC MỐC PHÁT TRIỂN QUAN TRỌNG THEO ĐỘ TUỔI
4 - 8 tháng

✅ Xã hội: Phản ứng với người khác

✅ Ngôn ngữ: Bập bẹ, lặp lại âm thanh

✅ Nhận thức: Khám phá đồ vật bằng mắt và miệng

✅ Vận động: Cố gắng ngồi mà không cần hỗ trợ

8 - 12 tháng

✅ Xã hội: Quấn quýt với người thân, có đồ chơi yêu thích

✅ Ngôn ngữ: Nhận biết tên của mình, bắt chước âm thanh

✅ Nhận thức: Chơi ú òa

✅ Vận động: Tự đứng dậy, bò

1 - 2 tuổi

✅ Xã hội: Chơi giả vờ, chơi chung với bạn

✅ Ngôn ngữ: Nói nhiều từ đơn giản

✅ Nhận thức: Chỉ vào bộ phận cơ thể khi chơi trò chơi

✅ Vận động: Đi, leo trèo, chạy

2 - 3 tuổi

✅ Xã hội: Chơi giả vờ, chơi chung với bạn

✅ Ngôn ngữ: Hỏi nhiều câu hỏi

✅ Nhận thức: Nghe và làm theo 2 chỉ dẫn liên tiếp

✅ Vận động: Lật từng trang sách

3 - 5 tuổi

✅ Xã hội: Chơi cùng bạn, chia sẻ, hợp tác

✅ Ngôn ngữ: Bắt đầu viết chữ, thể hiện tình cảm với bố mẹ

✅ Nhận thức: Chơi trò tưởng tượng, làm theo hướng dẫn nhiều bước

✅ Vận động: Nhảy, chạy linh hoạt

BA MẸ CẦN LÀM GÌ KHI NGHI NGỜ TRẺ CHẬM PHÁT TRIỂN?
Mỗi trẻ có tốc độ phát triển riêng, vì vậy đừng quá lo lắng nếu con chưa đạt được một số mốc quan trọng. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy dấu hiệu chậm phát triển rõ rệt, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia.
Các liệu pháp hỗ trợ sớm có thể giúp trẻ cải thiện khả năng học tập, giao tiếp, và vận động để bắt kịp với bạn bè cùng tuổi.
Bác sĩ nhi khoa tại Raffles Medical sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong việc đánh giá và hỗ trợ sự phát triển của trẻ.

Tải tài liệu từ CDC về hành trình phát triển của trẻ: www.cdc.gov/Milestones
Hoặc tải ứng dụng theo dõi Milestone Tracker của CDC để theo dõi sự phát triển của bé!